هات تپ چیست؟
به عملیات انشعاب گیری در خط لوله
ها و تانک های حاوی سیالات پرفشار (نفت ، گاز، مشتقات نفتی، پتروشیمی و حتی آب
ودیگر سیالات) می گویند، در حالتی که خط یا مخزن ، حامل جریان و سیال باشد ،
عملیات اتصال گرم یا انشعاب گرم هات تپ(
HOT-TAP) گفته
می شود. انشعاب گیری گرم با
استفاده از دستگاهی انجام می شود که دارای تکنولوژی خاصی است، با استفاده از این
تکنولوژی در کل طول انجام انشعاب گیری لوله یا تانکر سیال پرفشار از دستگاه نشتی
نمی کند و کار بدون هیچ گونه افت فشار یا بیرون ریختن سیال انجام می شود.
در روش هات تپ، که
اکثرا" برای اتصال شبکه های جدید الاحداث سیال به شبکه ها و خطوط لوله حاوی
سیال قدیم ویا بعضا" انجام پاره ای از تعمیرات،بدون قطع جریان سیال انجام می
پذیرد ، با دستگاههای خاصی لوله را سوراخ نموده و به خط جدید وصل می کنند. در
تکنولوژی انشعاب گرم می توان عملیات را در سایزهای مختلف متناسب با نیاز خدو به
انجام رساند. اغلب و برای خطوط توسعه از عملیات سایز به سایز یا عملیاتی استفاده
می شود که سایز انشعاب بالا باشد، اما برای انجام یک سری اصلاحات نظیر نصب تجهیزات
یا مواردی از این قبیل می توان از عملیات های هات تپ با سایزهای انشعاب گیری گرم
کوچک بهره برد، به نحوی که انشعاب گیری از طریق یک مته راهنما هم ممکن باشد. در
صورتی نیز که هدف از هات تپ مسدود کردن خط باشد باز هم اغلب از هات تپ سایز به
سایز استفاده می شود. البته این مورد بیش از هر چیز بستگی به جسم مسدود کننده
دارد، اگر به نحوی باشد که درون لوله قابلیت باز شدن داشته باشد می توان سایز
انشعاب را کوچک تر انتخاب کرد، اما اگر از جنس فلز یا هر مورد غیر انعطاف پذیر
دیگر باشد هات تپ را سایز به سایز انجام خواهیم داد.
این عملیات که نتیجه آن اتصال یک
شیر به انتهای انشعاب گرفته شده می باشد ، از عملیات های حساس و دقیق خط لوله می باشد
و در صورت عدم رعایت ضوابط و نکات فنی و ایمنی و استفاده از نیروهای غیر
متخصص و غیر مجرب امکان بروز حوادث ناگوار محتمل است. از این رو عملیات را باید به
نیروی کار و مهندسینی سپرد که حتما تجربه کافی را داشته باشند و آشنایی با الزامات
را به اندازه مورد نیاز کسب کرده باشند، در غیر این صورت عملیات با مشکل مواجه
خواهد شد. مجری واجد صلاحیت و شایسته برای انجام کار پیش شرط انتخاب عملیات هات تپ
است و در صورتی که واحد درخواست کننده هات تپ از یک واحد صنعتی مجری واد صلاحیت
برای کار نیافت یا مجریان موجود را فاقد صلاحیت کافی تشخیص داد استفاده از روش های
قدیمی برای انشعاب گیری از خط لوله منطقی تر به نظر می رسد. اجرای این عملیات شامل
جوش کاری اتصالات مورد استفاده ، نصب شیر هات تپ و انجام
عملیات برش کاری بوسیله دستگاه های هات تپ می باشد. هر کدام از این مراحل باید
مطابق ا دستورات تدوین شده که خروجی فرایندهای مهندسی می باشند انجام شود و برای
نظارت بر حسن اجرای کار حتما یک ناظر فن و مهندسی می بایست بر کار اپراتورها نظارت
داشته باشد. پس از اتمام هر مرحله نیز انجام تست ها و آزمایش های مورد لزوم و
مناسب با شرایط کار به منظور کسب اطمینان ا کیفیت خروجی هر مرحله از عملیات هات تپ
ضروری است.
برای انشعاب گرفتن از خط ،
ابتدا فیتینگ مناسب به خط لوله جوش داده می شود. با توجه به نسبت قطر
انشعاب به قطر خط اصلی از اتصالات مختلفی استفاده می شود. نوع سیال و عواملی دیگر
نظیر فشار سیال نیز در انتخاب نوع اتصال مورد استفاده دارای اهمیت اند. این فتینگ
ها که همه به خط حامل سیال پر فشارجوش داده می شوند ، یکی از
مهم ترین اجزاء و وسایل عملیات انشعاب گرم می باشند و به دو گروه اتصالات زینی SADDLE-NIPPLE و اتصالات Split-Tee تقسیم می گردند .
بعد از نصب قطعه و تراز نمودن
آن جوش کاری آغاز می گردد. جوش کاری در این روش مطابق
استانداردAPI 1104 بوده و الکترودها و روش جوش کاری از این
استاندارد پیروی می کند. در جوش کاری باید دقت داشت
که اتصال برای طولانی مدت در مجموعه نصب خواهد شد و باید ظرف این مدت زمان فشار
وارده از ناحیه سیال را تحمل کند. بنابراین جوش کاری یکی از مهم ترین و
اثرگذارترین فرایندها در انجام عملیات هات تپ است و صحت عملیات تا حدود زیادی
وابسته به کیفیت بالای حوش کاری می باشد.