عملیات هات تپ یا انشعاب گیری گرم از خطوط لوله، معمولاً زمانی استفاده می‌شود که به منظور توسعه
خطوط جدید یا تعمیر خطوط لوله موجود، نیاز به تعبیه انشعاب‌های جدید است اما از آن‌جا
که خاموش کردن خط و توقف جریان سیال در خط لوله به هر دلیل امکان‌پذیر نیست، از عملیات هات تپ استفاده می‌شود تا ضمن جریان
سیال درون خط لوله، عملیات انشعاب‌گیری و ایجاد انشعاب جدید انجام گیرد. بنابراین
آنچه عملیات انشعاب گیری گرم را به لحاظ اقتصادی و زمانی برای مجتمع های صنعتی
توجیه می کند این نکته است که انشعاب گرم و ایجاد خطوط لوله جدید روی خطوط لوله
موجود به صورتی انجام می شود که خط لوله زنده است و به عبارتی سیال همچنان جریان
خود درون لوله را حفظ می کند. از این رو انشعاب گرم خطوط لوله باعث می شود
فرایندهای توسعه نظیر طرح توسعه خطوط یا عملیات های تعمیراتی و تعویض تجهیزات بدون
نیاز به قطعی جریان سیال به انجام برسند.
این فن آوری به جهت همین قابلیت های منحصر بفرد بسیار مورد توجه
واحدهای صنعتی مختلف علی الخصوص آن مجتمع هایی قرار گرفته است که در زمینه صنایع
نفت و گاز فعالیت می کنند. ابتدا به ساکن بسیاری از واحدهای مذکور نسبت به توجیه
فنی عملیات، و به طور ویژه نسبت به ایمنی و ریسک پذیری عملیات دچار ابهام بوده و
از این حیث در مقابل پذیرش آن مقاومت می کردند. اما به مرور و ضمن آشنایی با
قابلیت های فنی و ایمنی هات تپ گیری از خطوط لوله متوجه درصد بالای ایمنی کار
شدند. ضمن این که تجارب موفق متعدد در زمینه عملیات هات تپ که در نقاط مختلف و تحت
شرایط فنی مختلف به دست آمد ایشان را متقاعد ساخت که از روش های پیشین انشعب گیری
روی گردانده و به جای آن از عملیات انشعاب گرم هات تپ استفاده کنند. عملیات هات تپ
جزو آن دسته از فرایندها در خطوط لوله است که دارای ماهیت ویژه می باشد و از این
حیث شاید بتوان گفت بیم و تردیدی که مشتریان نسبت به توجیه ایمنی آن دارند دور از
انتظار نیست، اما با اتخاذ تدابیر و تدوین دستورالعمل های جامع، ضمن بهره گیری از
نیروی کار حرفه ای می توان بر این مشکلات فائق آمد.
علی الخصوص و طی سال های
گذشته با توجه به توسعه فن‌آوری انشعاب خطوط لوله و تدوین دستورالعمل‌ها و
استانداردهای انجام عملیاتانشعاب گرم ضریب ایمنی فرایند به طرز
قابل توجهی افزایش یافته و به این صورت میزان ریسک پذیری که پیش‌تر متوجه
برنامهه ریزان مجتمع های صنعتی در قبال انجام عملیات هات تپ به وجود می‌آمد به طرز
محسوسی کاهش یافته است. در نتیجه این تحولاتت اقبال در صنایع نفت و گاز به استفاده
از عملیات انشعاب گرم به شدت روند رو به رشدی یافته
است و به این ترتیب عملیات هات تپ گیری از خطوط لوله اکنون به یکی از فرایندهای
جاری و معمول در خطوط لوله تبدیل شده است، به طوری که بسیاری از مجتمع‌های
پالایشگاهی و پتروشیمی با تهیه دستگاه هات تپ و سایر تجهیزات مورد نیاز برای
عملیات انشعاب داغ، و با سپری کردن دوره های آموزشی و تربیت نیروهای متخصص در
زمینه انجام عملیات انشعاب گرم هات تپ، اکنون خود به مجری این عملیات تبدیل شده‌اند.
اما با این وجود اغلب واحدهای صنعتی ترجیح می دهند با توجه به
هزینه و زمان بالایی که می بایست صرف تهیه
و تدارک دستگاه هات تپ، و آموزش نحوه انجام عملیات انشعاب گرم گردانند از وجود
پیمانکاران داخلی که دارای تخصص و تبحر در این زمینه هستند بهره ببرند. مجریان
عملیاتی فرایندهایی نظیر هات تپ و استاپل قادرند نیازمندی های مشتریان را با
بالاترین میزان ایمنی و کمترین ضریب ریسک ممکن به انجام برسانند و از این حیث مطمئناً مطمئن ترین راهکار برای
انشعاب گیری سپردن عملیات هات تپ به ایشان است. آن ها بالطبع باید امکانات و
دستگاه های هات تپ لازم برای هر نوع عملیاتی را دارا باشند و دستگاه های هات تپ
مذکور باید بر اساس مکانیسم های نگهداری و تعمیرات دقیق همیشه آماده برای انجام
عملیات باشند. معمولاً نیازهای مشتریان در زمینه انشعاب گیری حالت اضطراری و فوری
دارد و و از این رو پیمانکار انشعاب گرم باید همواره آمادگی برای انجام کار را
داشته باشد. تجهیز دستگاه ها و ابزارهای لازم برای هات تپ، آماده بودن تیم عملیاتی
و مهندسی از لوازم اصلی عملیات هات تپ گیری است.
مزیت های هات تپ در مقایسه با روش های دیگر انشعاب گیری که اغلب زمان
بر بوده و در فرایندهای جاری مجتمع های صنعتی اختلال ایجاد می کنند، در قابلیت
دستگاه های هات تپ مستتر است. گرچه این دستگاه دارای مکانیسم فنی منحصر به فردی
بوده و آشنایی با ابعاد و مختصات فنی و نحوه عملکرد آن آموزش و مهارت ویژه ای می
خواهد، اما مزایای آن این قسم اقدامات لازم را تحت الشعاع خود قرار می دهد.
به طور کلی، نکته آن که در این
عملیات دستگاه هات تپ قابلیت آن را دارد که بدون
بروز هر گونه نشتی، ناحیه‌ای از لوله که انشعاب قرار است از آن محل ایجاد شود را
بریده، کوپن اضافی بریده شده را از خط خارج کرده و با آب‌بندی کامل، دستگاه از محل
انجام عملیات خارج شود و انشعاب جدید ایجاد شود. بدیهی است که شرط اول در انتخاب عملیات هات تپ یا تبدیل شدن به مجری تخصصی عملیات
هات تپ، در درجه اول آشنایی با گام‌ها و فرایندها، و مراحل انجام انشعاب گرم قلمداد می شود. ابتدا به ساکن
متقاضی خدمات انشعاب از خطوط لوله به روش گرم باید درکی کلی و جامع نسبت به
ترتیبات و مراحل انجام این عملیات روی خطوط لوله حاصل کند تا نسبت به انتخاب و عدم
انتخاب آن اقدام نماید.
لازم به ذکر است عملیات انشعاب داغ فقط منحصر به انشعاب گیری از
خط لوله به منظوز نصب یک خط لوله جدید روی مجموعه نیست. این فرایند کارکردهای
متعددی دارد که استاپل یا انسداد لوله یکی از آن ها می باشد. انسداد خط لوله یا استاپل دیگر موردی است که عملیات هات تپ در خصوص آن ضروری می‌باشد.
وقتی کارفرما در صدد است روی دامنه‌ای از خط لوله هر گونه عملیات اصلاحی انجام دهد
(اعم از نصب ولو و سایر تجهیزات جدید، تعمیر یا تعویض بخشی از خط لوله و...) و
ملزم است که بدون وقفه در جریان سیال و خاموشی خط این کار را انجام دهد، می‌بایست
دست کم 4 عملیات هات تپ روی لوله‌ی مذکور انجام شود.
دو انشعاب اول وآخر، چنان که از تصاویر برمی‌آید عبارت اند از هات تپ بمنظور نصب بای پس موقت. دو انشعاب میانی دیگر نیز برای انسداد
موقت خط لوله ایجاد می‌شوند.
بنابراین چنان که از تصاویر
برمی‌آید انشعاب از خطوط لوله و نصب یک خط لوله جدید روی خطوط موجود تنها کاربرد
عملیات انشعاب گرم هات تپ محسوب نمی شود، بلکه انسداد خطوط لوله به طور موقتی
به منظور تعمیر خرابی ها و انجام هر
گونه عملیات اصلاحی رویی بخشی از خطوط لوله جزئی از کاربرد عملیات انشعاب گیری
بشمار می رود.
تصاویر گویای این امر است که
در عملیات هات تپ، ایتدا یک اتصال دو تکه اسپلیت تی روی لوله نصب و جوشکاری می
شود؛ این اتصال معمولاً به صورت دائم روی خط لوله باقی خواهد ماند.
استفاده از اتصال اسپلیت تی یا هر نوع اتصال دیگر روی لوله از این حیث
ضروری است که دستگاه هات تپ را نمی توان مستقیماً روی لوله نصب کرد. از محل انشعاب
و هات تپ گیری، باید یک اتصال، یک فلنج و یک ولو نصب شده باشند تا دستگاه هات تپ
با قرارگیری روی آن ها بتواند عملیات مورد نظر را به انجام برساند. سپس روی اسپلیت تی نصب شده، یک ولو که پیش از صحت
عملکردی آن موردد آزمون قرار گرفته
تأیید شده است روی اسپلیت تی نصب و برای انجام عملیات انشعاب گیری گرم آماده می شود. باید توجه داشت
بهه منظور آب بندی و ممانعت از نشتی در محل نصب اتصالات میان اسپلیت تی و ولو یک
گسکت متناسب با سیاز انشعاب و نوع و فشار سیال کار گذاشته می شود. پس از نصب ولو
دستگاه هات تپ روی ولو قرار گرفته و با پیشروی شفت و درگیر شدن کاتر دستگاه هات تپ
با لوله فرایند برش به انجام می‌رسد. در عملیات انشعاب گرم هات تپ متغیرهای ایمنی عدیده
ای دخیل هستند که مجری هات تپ باید نسبت به تمامی آنها اشراف داشته باشد. در هر صورت از طریق
عملیات هات تپ و بیرون آوردن کوپن لوله، مجرایی درون خط لوله زنده و در حال جریان
ایجاد می شود که مجتمع صنعتی را برای انجام اقدامات اصلاحی مورد نیاز خود آماده و
مهیا می کند.
خروجی عملیات هات تپ بخش بریده شده لوله است که بر حسب سایز انشعاب می
باشد و از این به بعد نقش مجرای ورودی انشعاب جدید گرفته شده را ایفا می کند.
همچنین پس از اتمام کامل برش لوله بخش بریده شده و زائد لوله از طریق مته راهنمای
دستگاه هات تپ به بیرون آورده می شود. این بخش بریده شده مؤید آن است که عملیات
انشعاب گرم هات تپ با موفقیت کامل به انجام رسیده است و به این ترتیب عملیات مورد
تأیید مجموعه خواهد بود.
برای آشنایی بیشتر با انجام عملیات هات تپ، سایر فیلم ها و تصاویری که
مختصاتی از عملیات انشعاب گیری داغ را ارائه می‌دهند را از اینجا مشاهده فرمایید. در این
تصاویر می توانید نماهای شماتیک، فرایندهای اجرایی، و تصاویری از برخی از پروژه
های هات تپ شرکت پیشگام صنعت ابزار طی سالیان اخیر را مشاهده فرمایید. چنان‌که
پیداست این تصاویر علاوه بر این که جنبه آموزشی داشته و بینندگان را با روال جاری
عملیات انشعاب گرم آشنا می‌سازند، گویای دستاوردها و
تجارب مجریان عملیات انشعاب گیری به روش گرم در کشور نیز می باشند. به
طوری‌که مشاهده می‌شود، عملیات های هات تپ متعددی در سطح کشور و روی خطوط لوله
مختلف توسط شرکت پیشگام صنعت ابزار انجام گرفته است و همگی آنها با موفقیت کامل و
اخذ تأییدیه از مشتریان به انجام رسیده است. بنابراین مشتریان گرامی می‌توانند از
ضریب ایمنی و فنی بالای عملیات انشعاب خط لوله به روش گرم توسط شرکت پیشگام صنعت ابزار
اطمینان حاصل کنند و در صورتی که نیاز به انجام اقدامات اصلاحی روی خطوط لوله خود
داشته و در صددند آنها را ضمن جریان سیال درون خطوط و بدون وقفه در فرایندهای جاری
به انجام برسانند، می‌توانند با اطمینان کامل به شرکت پیشگام صنعت ابزار بسپارند.. پیشگام صنعت ابزار به پشتوانه دانش فنی و تجهیزات
تهیه شده از شرکت میراژ (MIRAGE)، و نیز بر حسب سوابق و
دستاوردهای عملیاتی در طول سالیان طولانی امروز آمادگی کامل برای انجام عملیات هات
تپ در هر شرایطی را دارا می‌باشد. عظیم‌ترین پروژه اجراییانشعاب گرم این شرکت
عملیات هات تپ 48 اینچ روی خطوط لوله 48 اینچی شرکت پالایش نفت اصفهان می‌باشد که
بدون بروز هر گونه ایرادی به انجام رسید.
البته لازم به ذکر است این
شرکت در حال حاضر مطالعات و دستورالعمل‌های لازم برای انجام عملیات هات تپ تا سایز
722 اینچ را داراست و تجهیزات این شرکت قابلیت انجام عملیات تا سایز 120 اینچ را
نیز دارا هستند، اما به دلیل عدم نیاز مشتریان داخلی این ظرفیت و قابلیت تا کنون
بلا استفاده باقی مانده است. در هر صورت به منظور آشنایی بیشتر با انجام عملیات
انشعاب داغ شما را به مشاهده فیلم های
مذکور دعوت کرده و در صورت نیاز عملیاتی، آمادگی کامل داریم که به محض دریافت
سفارش فازهای مطالعاتی و مهندسی جهت تدوین چک لیست و دستورالعمل هات تپ، و نیز گام‌های عملیاتی و
اجرایی را در اسرع وقت به انجام برسانیم.